Wielkogłowy

Pół żartem, pół serio zapytał mnie Wojtek, dlaczego kaszalot nazywa się kaszalotem, skoro ani kaszy nie je, ani nie lata. Kaszalot jest przecież gatunkiem walenia, a więc pływającym ssakiem, który żywi się przede wszystkim głowonogami, takimi jak kalmary i ośmiornice, a czasem również rybami. Skąd więc ta dziwna nazwa, która sugeruje Polakom nieco inny styl życia tego zwierzęcia?

Wikipedia podaje, że nazwa cachalot pochodzi z języka starofrancuskiego i oznacza ‘zęby’. Niby wszytko pasuje, bo kaszalot może poszczycić się pełnym garniturem zębów; zresztą należy do podrzędu zębowców. I można by na tym poprzestać, wszak Wikipedia to uniwersalne, powszechne, a dla niektórych nawet jedyne źródło wiedzy. Ale na wszelki wypadek zerkam do Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych W. Kopalińskiego. Tam trafiam na na nieco inną etymologię – francuski wyraz cachalot pochodzi od portugalskiego cachalotte i dosłownie oznacza 'rybę wielkogłową'. Cachola, jak zapewnia mnie Antonio, znajomy Portugalczyk, znaczy ‘łeb’, choć słowo to używane jest współcześnie raczej przez przedstawicieli starszej generacji.